سه‌د شه‌هنشاه و پادشا مردن
سه‌یری كه كوردی ئێمه هه‌ر كوردن
حاجی قادری کۆیی
تاران
پەچەی بە درەخت گرتەوە
عەبای دا بەسەر ئاواو
جبەی کردە بەر جادە
عەمامەی کردە سەری باخچە
بەزۆر ڕیشی بە گۆرانی هێشتەوە
کراسی عاشوورای کردە بەر شێعرو
مۆسیقای بێوەژن کردوو
ژیانی کرد بە پرسە
تاران بە دەم کەسەوە پێناکەنێ
بە دەم مەرگەوە نەبێ
ئەو خۆشی لە هیچ نابینێ
لە مەرگ نەبێ
ژنی ئەو، کوڕی ئەو، کچی ئەو
هەموویان ناویان هەر مەرگەو
ئەوەی لەوێ لەدایک نابێ ژیانە
مامۆستا #شێرکۆبێکەس
زەڕەیەک خاکی وەتەن نادەم بە قەسری قەیسەری
جۆگە و کانی وەکوو کەوسەر، هەوای وەک جەننەتە
بووکی ئازادیم دەوێ خوێنم خەنەس بۆ دەست و پێی
سەد ھەزار لەعنەت لەوەی وا نۆکەری بێگانەیە
سەربەخۆیی بێ فیداکاری ئەبەد سەر ناگرێ….
پەسوێ سیتی- Paswe City 
“جاش”
جاشێ وەکوو کەر نەزەڕێ، جاش نیە
جووتە نەهاوێ بە تەغار، باش نیە
ناوی بەوەی ڕۆیوە چڵ و چەورەیە
جۆی دەوێ، ئیشتیای لە گەن و ماش نیە
گانی مەقەڕ خۆشترە بۆ وی دەڵێ؛
سەردەمی قووندانی لە کاولاش نیە
خۆی دەڵێ: “من دەسلەوەڕم، بێ زەڕم
بێ جل و بێ ڕەشمەم و ئەنواش نیە”
لاترە دەبا، گوایە تفاقی کەرەی
هەرزن و جۆیە، کەچی هەر کاش نیە
وەک گەنەیە، کێچ و سن و ڕەشکەیە
ژیوەبڕی لای سەم و سەمپاش نیە
بارە لە سەر لێوی گەلی دەردەدار
نیری وەها قەت لە ملی گاش نیە
وەک مڵەیە، ریشە دەخوا زۆڵە کەر
مردنی هەرگیز بە مەڕە و تاش نیە
مردەوەژیشی بکەی ئەو جاشە هەر
چاری لە لای حەزرەتی عیساش نیە
پشتی گەلێ گەرمە بە کەرباوەکەی
ترسی لە تانەی گەل و وێڵداش نیە
سەربەنەکەی بەم تڕە زۆر گواوییە:
“جاشی مە زۆر باشە، خەس و خاش نیە”
غیرەت و نامووسی فرۆشت، لای ئەوی
دایک و برا و یار نیە، باواش نیە
هێندە لە دەریای کەرییا نوقمە ئەو
هۆشی لە ڕۆژی سبەی و پاش نیە
سووکە لە سەر تەختەیی دامەی ژیان
کشپەڵە، حاشا ئەوە قەت داش نیە
ماکەرەکەی سوور و سەپانە و سمی
زەڕکوتە گوایە و لە قسان باش نیە
پاژملی زۆری لە سەرە، خشڵەکەی
تاقە، لە زێڕێنگەری بەغداش نیە
گوت گوتە ئەو کۆخ و تەویلانە گش
مڵکی ئەون، خۆ ژنە ئاغاش نیە
ژوانی پەسیوان بوو وەهای ئەنگڕان
بۆ زەڕ و زێو شەرمی لە ئەڵڵاش نیە
بۆتە “بسیج” و گەلێ “فعال”ە سا
“خواهر”ی وا قەت لە سوڕەییاش نیە
بەند و قسەم زۆرە بەڵام جاشەکەر
باکی بە توانجی ڕەقی ئاواش نیە
فێرە بەوەی ناوی بەرن پاک و پیس
خوویەکە گرتوویەتی، ئازاش نیە
وەک کەڵی کۆتانێ لە مەیدان چەقێ و
بێژێ کە چیدیکە کەر و جاش نیە
هەر کەسێ جاش بێ و لە گەلی هەڵبڕێ
مەرد و مرۆی ڕەند و کوڕی چاش نیە.
ئیمزا:
کەکرە
– وەزیری دەرەوە و باڵوێزی دیوەخان لە ویلایەتە نایەکگرتووەکانی ئەوروپا و لە هەمانکاتیشدا بەرپرسی فەرهەنگستانی زمانی دیوەخان و پسپۆر لە بواری پێناسە کردنی ئەنواعی جاش.
فەرهەنگۆک:
تەغار: کێش و پێوانەی دەغڵ و دان. لە موکریان چوار تەنەکەیە.
چڵ و چەورە: نەوسن و تێرنەخۆر.
گەن: شتی رزیوی بۆگەن لە تەڕایی دا.
دەسلەوەڕ: لەوەڕاندنی مەڕ و ماڵاتی کز و لەجەر بە جوێ لە لەوەڕگەی بژوێن دا.
لاترە بەستن: بەلادا هاتن بە هۆی بێ هێزی. تلاسکە دان.
ژیوەبڕ: ئەوەی کەسێک لە ژیان دەخا. ژیوەبڕی کردن واتا بڕینی کەسێک لە نان و لە ژیان.
نیر: ئەو دارەی لە جەنگەی هەردکێڵان دا دەخرێتە سەر ملی گاجووت.
مەڕە: پێمەڕە – خاکەناز.
تاش: بەرد.
مردەوەژی: زیندووکردنەوە و ساخکردنەوەی شتێک یان کەسێک دوای مردن و نەمانی.
وێڵداش: یۆڵداش، وشەیەکی تورکییە بە واتای هاوڕێ و هاواڵ.
سەربەن: سەربێن، سەربەند، ئەو پەڕۆیەی لە تەوێڵ و نێوچاوانی دەبەستن.
خەس و خاش: پڕ و پووشی بێ نرخ و زیادی.
سووروسەپان: قیت و قنج و قۆز.
زەڕکوت: شتێک بە زێڕ داکوترابێ.
پاژمل: پاژملە، پاشملە، قسەکردن لە پشت سەری کەسێکەوە – غەیبەت کردن.
گوت گوت: گوتە گوت، گۆتە گۆت، دەنگۆ.
ئەنگڕان: دەوڵەمەندی یان قەڵەوبوونی لەڕادەبەدەر.
ناوت سەر ڕستەی تاریخی ئێمەس
وەبێ کرماشان، کوردستان دی چەس
وەختێک ئێمەی کورد، ڕزگارمان بوود
ئیلام، کرماشان، داژدارمان بوود
یان کفنێکی سوور
یان ژیانێکی ئازاد
سەرهەڵدان‌ژیانە / بەرخۆدان‌ژیانە
سەقز و سەردەشت و سابڵاخ و سنەی کرد غەرقی خوێن
سێی تری ویستن گوتی: بۆ سفرەی حەوت سینم دەوێ
ئا وێنەی ئازادی
ئاڵای ئاوات و شادی
ب وەکوو بیرەوەر
ت وێنەی تێکۆشەر
خ بە وێنەی خەبات
خوێندن و خوێن و خەڵات
کاف وێنەی کوردستان
کورد و کۆمەڵ و کوێستان
ئەوەتەی کۆچ هەیە، کۆچ ئەکەم
ئەوەتەی گڕ هەیە، ئەسووتێم
ئەوەتەی ئاو هەیە، ئەخنکێم
ئەوەتەی تیغ هەیە، قوربانیم
ئەوەتەی خاک هەیە، بێخاکم
ئەوەتەی شاخ هەیە، من تلۆر ئەبمەوە
ئەوەتی دار هەیە، لێ ئەدرێم
من لە پێش “موسا”وە، ئاوارەم
پێش “مەسیح” من خاچم
پێش “قۆرەیش” من زیندە بە چاڵم و
پێش “حۆسین” من سەری بڕاوم
شێرکۆ بێکه س
وەرن لەو بەژنە بڕوانن
بەپێوە کیژی کورد دەمرێ
دە ئێوەش مەشخەڵێک هەڵ کەن
کە شاری ئێمە گڕ دەگرێ.
.
ببینن چۆن تەواری مە
شکۆی نێزە و چەقۆی دەشکاند
چ سەربەرز و چ ئازا بوو
لە زنجیردا چیای دەدواند.
.
لە بەر دەرگای هەموو ماڵێک
بووەتە پەیکەری وەستان
لە کۆڵانی هەموو شارێک
بووە هاواری ژێردەستان.
.
بزووت ئێستاکە ئەو خەڵکەی
دەمێک بوو بێ بزە و دەنگ بوو
چ گەش دەنوێنێ ئەو ئاسۆی
دەمێک بوو تار و بێڕەنگ بوو
.
سڵاو ئەی بەربەیانی گەش
بـمێنی ئەی ئومێدی سوور
هەڵۆ با بێن لە تۆ فێر بن
بە باڵی خوێن، فڕینی دوور
ناسری حیسامی
گەر بە ئازادی نەژیم مردن خەڵاتە بۆ لەشـم
نۆکەری و سەردانەواندن کاری نامــەردانەیە
قــــــــانعم ئەمڕۆ لە زیندانا بە ئازادی ئەژیم
سەدهەزار نەحلەت لەوی وا نۆکەری بێگانەیە
#قانع
هەجوی ئاسۆ خەبات
لە سەر داوای هاوڕێیەکی نێوخۆ، گووتی با جنێویشم پێ بن!
گولـلە تۆپو ئارپیجی
بە کونی کونگت بەسیجی
دارە بەڕوان بتاشن
بۆ کونگی هەرچی جاشن
سپایی خیزم خیزم
بە چڕنو چەنەت هەڵمیزم
ئەرتەشی ئەرتەشی
بە کونی قنت کەرتەشی
جاشی حیزەڵەی لاشی
خۆجێیی نی هەر جاشی
خامنەیش جەلـلاده
وەک خومەینی گەوادە
ویلایەتی ئاخوندی
هۆرەت لێدەم بە تووندی
کوردم و دەیوەشێنم
عەلیە گۆج ئەقەڵشێنم
(شیلان شیلان بەڕێوە
جاشمان گاوە بەپێوە)
ئاخوندی نێو ویلایەت
قاچ و قولم بە دایەت
گوتم کەوابێ ئاشنا بەشی ئێمە لەناوچوونە!
گوتی: نا، نا، دوور بنواڕە، دوور بنواڕە، ئاسۆ ڕوونە